Spółdzielnia Mieszkaniowa MAROKAŃSKA

22 marca 2011, Likwidacja wieczystego użytkowania

Polecamy lekturę dwóch artykułów z Dziennika Gazety Prawnej.


Nieodpłatne przekształcenia użytkowania wieczystego we własność to wywłaszczenie (18 marca 2011)

Przepisy nie mogą przymuszać gminy do przyznawania bonifikat za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność.

Posłowie chcą przekształcenia z mocy prawa użytkowania wieczystego we własność. Przekształcenie ma być co do zasady odpłatne. Mają być jednak wyjątki. I w tym problem, bo zmuszenie miast do udzielania w niektórych przypadkach bonifikat, czy też wymuszenie na nich nieodpłatnego przekształcenia może nie obronić się przed Trybunałem Konstytucyjnym. Projekt noweli ustawy o przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości przedstawili posłowie PiS. Projekt jest już po pierwszym czytaniu, teraz nad przepisami pracują połączone komisje sprawiedliwości i praw człowieka, samorządu terytorialnego i polityki regionalnej oraz infrastruktury. – Temat likwidacji użytkowania wieczystego z naszego systemu prawa wraca po raz kolejny i cel ten należy uznać za słuszny – a zatem propozycja poselska idzie we właściwym kierunku – ocenia notariusz Tomasz Janik, członek Krajowej Rady Notarialnej. Jednak jego zdaniem likwidacja użytkowania wieczystego to rewolucja w prawie cywilnym, która wymaga lepszego przygotowania niż zmiany proponowane w projekcie poselskim.

– Celowe jest rozważenie połączenia likwidacji użytkowania wieczystego z wprowadzeniem prawa zabudowy czy prawa odrębnej własności obiektów budowlanych i to nie tylko na gruntach Skarbu Państwa czy jednostek samorządu terytorialnego, ale także tych należących do innych osób prawnych i osób fizycznych – ocenia notariusz Tomasz Janik. Jego zdaniem poselski pomysł to nie tyle przekształcenie użytkowania wieczystego we własność, ile przede wszystkim odebranie prawa własności SP i jednostkom samorządu terytorialnego – czyli swego rodzaju wywłaszczenie. Takie rozwiązanie powinno być połączone z odpowiednią rekompensatą. – Wątpliwości budzi m.in. narzucanie dotychczasowym właścicielom obowiązku udzielania – w niektórych przypadkach – bonifikat w opłatach za przekształcenie – wskazuje rejent. Jego zdaniem również sposób zabezpieczania należności z tytułu opłat za przekształcenie również wymaga przemyślenia, zwłaszcza w przypadku przekształceń, które będą dotyczyć właścicieli lokali. W takich przypadkach powinny być dopuszczone inne niż hipoteka sposoby zabezpieczeń. Posłowie chcą, aby użytkownicy wieczyści stali się właścicielami z chwilą wejścia w życie zmian i dalej płaciliby tyle, ile jeszcze pozostało im do zapłaty za użytkowanie wieczyste do momentu jego wygaśnięcia Samorządy zabezpieczałyby się na hipotece przekształconych nieruchomości. – Obciążanie całego lokalu hipoteką wydaje się nadmierne – sygnalizuje Tomasz Janik.

Projekt przewiduje, że przekształcenie objęłoby wszystkie nieruchomości oddane w użytkowanie wieczyste, w tym także te, których użytkownikami wieczystymi są osoby prawne. Przekształcenie potwierdzałaby decyzja starosty (przy gruntach SP) albo wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu powiatu albo zarządu województwa (przy gruntach samorządu). To w niej urząd ustalałby także wysokość opłaty za przekształcenie. Stanowiłaby ją suma opłat rocznych za okres od 2012 r. do końca użytkowania, według stawki obowiązującej w 2011 r. Opłata byłaby rozłożona na raty przez okres, do którego miało trwać wieczyste użytkowanie.


Użytkowanie wieczyste zostanie zastąpione własnością (4 marca 2011)

Po przekształceniu użytkowania we własność opłaty na rzecz samorządów zagwarantowałaby hipoteka na nieruchomości.

Posłowie chcą zlikwidować użytkowanie wieczyste. Ma je zastąpić z mocy prawa własność. Przekształcenie ma być odpłatne i nie pozbawiać gmin dochodów. Taką propozycję zawiera projekt nowelizacji ustawy o przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości zaproponowany przez PiS. Dziś ma się odbyć jego pierwsze czytanie.

Jeśli zmiany weszłyby w życie, dotychczasowi użytkownicy wieczyści staliby się właścicielami z chwilą wejścia w życie zmian i dalej płaciliby tyle, ile jeszcze pozostało im do zapłaty za użytkowanie wieczyste do momentu jego wygaśnięcia – Nasz projekt zabezpiecza dochody gmin, które otrzymają dokładnie tyle, ile dostawałyby za użytkowanie wieczyste, ale ten, kto płaci, byłby właścicielem – wyjaśnia poseł Gabriela Masłowska (PiS). Przekształcenie potwierdzałaby decyzja starosty (przy gruntach Skarbu Państwa) albo wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu powiatu albo zarządu województwa (przy gruntach samorządu). To w niej urząd ustalałby także wysokości opłaty za przekształcenie. Stanowiłaby ją suma opłat rocznych za okres od 2012 r. do końca użytkowania, według stawki obowiązującej w 2011 r. Opłata byłaby rozłożona na raty przez okres, do którego miało trwać wieczyste użytkowanie.

Interesy samorządów miałaby zagwarantować hipoteka. Nieziszczona w dniu wydania decyzji część opłaty, czyli kwota rozłożona raty – byłaby zabezpieczona hipoteką przymusową na nieruchomości lub na lokalu. – To jest jakiś pomysł. Jego założenie nie jest złe, ale diabeł tkwi w szczegółach. W ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego rozważaliśmy podobne rozwiązanie – wskazuje prof. Jerzy Pisuliński z Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprzewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Pytanie tylko, czy takie zmiany miałyby także objąć osoby prawne i czy odpłatność miałaby być waloryzowana, tak jak to jest obecnie przy użytkowaniu wieczystym, czy też nie. – Jestem zwolennikiem definitywnego rozwiązania problemu użytkowania wieczystego, np. poprzez przekształcenie we własność. Użytkowanie wieczyste to anachronizm – ocenia Robert Zegadło, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie. – Wprowadzając zmiany, trzeba jednak brać pod uwagę to, że w jakimś momencie opłaty uiszczane przez użytkownika wieczystego pokrywają koszt własności. Jednocześnie jednak trzeba mieć na uwadze zabezpieczenie interesów gmin – dodaje.

Dotychczasowe projekty w sprawie przekształceń były niekonstytucyjne, bo uszczuplały dochody gmin. Proponowano np. nieodpłatne przekształcenie lub narzucano gminom obowiązek przekształceń, jednocześnie ustalając wysokość bonifikat.

powrót...